Asystent rodziny
przydzielany jest na wniosek pracownika socjalnego ( zapotrzebowanie na asystenta rodziny w danym środowisku wskazać może również sąd oraz inne osoby, instytucje ), który po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w danej rodzinie potwierdzi wystepowanie trudności mogące mieć wpływ na zagrożenie bezpieczeństwa, dobra dziecka/dzieci. O asystę rodzinną może sie starać również rodzic przechodzący kryzys życiowy, ekonomiczny, który czuje, iż jego umiejetności wychowawcze wymagaja wsparcia. Ten rodzaj pomocy kierowany jest również do rodzin, w których dzieci przebywają w pieczy zastępczej, a także może być przydzielony małoletniemu rodzicowi, który wychowuje dziecko i opuszcza ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy.
Szczegółowe zadania asystenta rodziny określa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U z 2018 r. po. 998 ), do których należy m.in.: 1) opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
2) opracowanie we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej piecz zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
3) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejetności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
4) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
5) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
6) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
7) wspieranie aktywności społecznej rodzin;
8) motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
9) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
10) motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychspołecznych;
11) udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychedukacyjnych;
12) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
13) prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
13a) realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wspieraniu kobiet w ciąży i rodzin "Za Życiem";
14) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
15) dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku;
16) monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
17) sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
18) współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
19) współpraca z zespołem interdyscyplinarnym.
Nowe zadania dla asystenta rodziny weszły po wprowadzeniu ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wspieraniu kobiet w ciaży i rodzin Za Życiem ( Dz.U z 2016 r. poz. 1860 ) Z pomocy asystenta rodziny może skorzystać każda kobieta, w ciąży i jej rodzina, rodziny, w których przyjdzie lub przyszło na świat ciężko chore dziecko, kobiety które otrzymały informacje o tym, że ich dziecko może umrzeć w trakcie ciąży lub porodu, kobiety,których dziecko umarło bezpośrednio po porodzie na skutek wad wrodzonych, kobiety, które po porodzie nie zabiorą do domu dziecka z powodu : poronienia, urodzenia dziecka martwego, urodzenia dziecka niezdolnego do życia, urodzenia dziecka obarczonego wadami wrodzonymi albo smiertelnymi schorzeniami.
Podstawą do skorzystani z uprawnień jest zaświadczenie, które potwierdza ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczlną chorobę zagrażającą życiu. Zaświadczenbie o chorobie, powstałej w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu
Przykładowe formy wsparcia przez asystenta rodziny:
. doradztwo w zakresie form i miejsc wsparcia,
. poradnictwo oferowane kobietom w ciąży i ich rodzinom,
. pomoc w codziennej organizacji życia rodziny, planowanie sposobów spędzenia wspólnie czasu wolnego,
. nauka sprawnego wykonywania obowiązków domowych,
. doradztwo w zakresie zarządzania budżetem domowym,
. informowanie, jak działają urzędy, placówki wsparcia rodziny i dziecka,
. pomoc w sprawach urzędowych, wspieranie rodziny w kontaktach z pracownikami szkoły, przedszkola, sądu, poradni, przychodni, policji, urzędów i innych instytucji,
. pomoc w zakresie mozliwości podniesienia kwalifikacji zawodowych i poszukiwaniu pracy.